Merkezi İsviçre’nin Cenevre kentinde bulunan Avrupa- Akdeniz İnsan Hakları Örgütü (Euro-Med), İsrail hükümetinin, işgal altındaki Filistin topraklarında işlenen suçlara yönelik soruşturma kararıyla ilgili Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) ile iş birliği yapmamasının sorumluluktan kaçma göstergesi olduğunu bildirdi.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun, İsrail’e karşı soruşturma açma yetkisi olmayan UCM ile iş birliği yapılmayacağı yönündeki açıklamalarına Euro-Med’den tepki geldi.
Örgütten yapılan yazılı açıklamada, “İsrail bu kararı, savaş suçları ve insanlığa karşı suç teşkil edebilecek ihlaller işlediğini bildiği için almıştır. Uluslararası soruşturmalar konusunda iş birliği yapmama kararı sorumluluktan kaçmanın göstergesidir.” ifadesi kullanıldı.
UCM’den hiçbir baskıya boyun eğmemesinin ve soruşturmaya başlamasının istendiği açıklamada, Avrupa Birliği (AB) ülkelerine UCM’nin soruşturmasını destekleme ve soruşturmada yer alacak avukatları, tanıkları ve sivil toplum aktivistlerini koruma çağrısı yapıldı.
Başbakan Netanyahu’nun, Savunma Bakanı Benny Gantz, Başsavcı Avichai Mandelblit ve güvenlik teşkilatındaki üst düzey yetkililerle 8 Nisan’da gerçekleştirdiği toplantıda, UCM Savcısı Fatou Bensouda’ya İsrail’e karşı soruşturma açma yetkisi olmadığının ve İsrail’in bu bağlamda UCM ile iş birliği yapmayı reddedeceğinin iletilmesine karar verilmişti.
Filistin soruşturması
UCM, 16 Ocak 2015’te İsrail tarafından işlenen savaş suçlarıyla ilgili ön inceleme açılması kararı aldığını bildirmişti.
Başsavcı Fatou Bensouda, söz konusu ön incelemenin, Filistin’in, 2 Ocak 2015’te mahkemenin kuruluşuna kaynaklık eden Roma Anlaşması’nı imzalaması ve 1 Ocak 2015’te UCM’ye verdiği, Filistin topraklarında işlenen suçlarla ilgili mahkemenin otoritesini 13 Haziran 2014 itibarıyla kabul ettiğine dair beyanı üzerine açıldığını açıklamıştı.
İsrail’in UCM’ye üye olmadığına işaret eden Bensouda, soruşturma açılması yönünde hakimlerden coğrafi kapsamı belirlemelerini istedi.
UCM ilk derece dairesi 5 Şubat 2021’de verdiği kararda Mahkemenin Gazze, Batı Şeria ve Doğu Kudüs ve diğer Filistin topraklarında işlenen suçları soruşturmak için yargı yetkisine sahip olduğuna ve Filistin’in Mahkemeye taraf devlet olduğuna hükmetmişti.
